Chikungunya Virüsü Hızla Yayılıyor, Milyarlar Risk Altında

   2025 Tarihli Haber
  Ekleyen : Yazar
  Yorum Yok

Chikungunya Virüsü Küresel Bir Tehdit Haline Geliyor: Türkiye de Risk Altında

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), chikungunya virüsünün dünya çapında hızla yayıldığına dikkat çekerek, olası bir küresel salgına karşı erken önlem alınması gerektiğini belirtti. Afrika’dan Asya’ya, oradan da Avrupa’ya yayılan bu sivrisinek kaynaklı virüs, şu an 5.6 milyar insanı tehdit etmekte. Türkiye de risk altındaki ülkeler arasında yer alıyor.

Chikungunya Virüsü: Tanım ve Tehdit Boyutu

Chikungunya virüsü, Aedes türü sivrisinekler aracılığıyla bulaşan ve ciddi sağlık sorunlarına yol açabilen bir hastalıktır. DSÖ’nün tropikal hastalıklar uzmanı Diana Rojas Alvarez, virüsün şu anda dünya çapında 119 ülkede dolaşımda olduğunu ve 5,6 milyar insanı tehdit ettiğini açıkladı. Chikungunya, yüksek ateş, döküntüler ve özellikle şiddetli eklem ağrıları ile kendini gösteriyor. Virüsün etkisi, hastaların büyük bir kısmında kalıcı eklem sorunlarına yol açabiliyor ve bu sorunlar haftalarca sürebilir.

2005’teki Büyük Salgın: Tarihin Tekerrürü

Chikungunya virüsünün yayılma modeli, 2004-2005 yıllarındaki büyük salgını hatırlatıyor. O dönemde, Hint Okyanusu’ndaki adalar ve Afrika, ciddi şekilde etkilendi. Reunion Adası’nda halkın üçte birinin enfekte olduğu tahmin ediliyordu. Bugün, virüs benzer bir hızla yayılmakta ve etkilerini benzer şekilde gösteriyor.

Afrika’dan Asya’ya: Küresel Yayılım

Chikungunya, şu anda Afrika’dan Asya’ya, ardından Avrupa’ya doğru hızla yayılmakta. Madagaskar, Somali ve Kenya gibi Afrika ülkelerindeki salgınlar, Hindistan ve Güney Asya’ya da sıçramış durumda. 2024’te Hindistan’da başlayan salgının ardından, Sri Lanka ve Bangladeş gibi ülkelerde de vaka sayılarında artış gözlemlendi. Avrupa’da ise, Fransa ve İtalya’da ithal vakalar artarken, yerel bulaşma vakaları da kaydedilmeye başlandı. Bu durum, chikungunya’nın küresel bir tehdit haline geldiğini gösteriyor.

Aşısı ve Tedavisi Yok

Chikungunya virüsüne karşı şu an için onaylanmış bir aşı ya da tedavi bulunmuyor. Bu durum, hastalığın yayılmasının kontrol edilmesinin ne kadar zor olduğunu ortaya koyuyor. DSÖ, 2004-2005 yıllarındaki salgın modelinin yeniden yaşanmaması için, uluslararası toplumun hızla harekete geçmesi gerektiği uyarısında bulunuyor.

Sivrisinekler ve İklim Değişikliği

Chikungunya virüsünün yayılmasının başlıca nedeni, enfekte dişi Aedes sivrisineklerinin ısırmasıdır. Bu sivrisinekler, iklim değişikliği nedeniyle daha kuzey enlemlerine doğru yayılmaya başlamıştır. Özellikle Aedes albopictus (kaplan sivrisineği), sıcak hava koşullarının etkisiyle daha geniş bir alana yayılmaktadır. Bu tür sivrisinekler, sabah erken saatlerde ve öğleden sonra geç saatlerde daha aktif olurlar.

Türkiye’de Chikungunya Riski: Yerel Bulaşma Artabilir

Türkiye’de chikungunya, şu anda bildirimi zorunlu bulaşıcı hastalıklar arasında yer almıyor ancak gözetim altında tutulan arbovirüsler (sivrisineklerle bulaşan virüsler) arasında bulunuyor. Seyahat geçmişi olan kişilerde, özellikle Asya, Afrika ve Hint Okyanusu adalarından gelenlerde chikungunya vakaları zaman zaman ithal vaka olarak kayıtlara geçiyor.

Öte yandan, Türkiye’de son yıllarda Aedes albopictus (kaplan sivrisineği) gibi chikungunya virüsünü taşıyabilen sivrisinek türleri, özellikle Karadeniz kıyılarında ve Marmara Bölgesi’nde görülmeye başlandı. Bu, yerel bulaşma riskinin artabileceğini gösteriyor.

Erken Önlem ve Halk Sağlığı: Alınması Gereken Tedbirler

DSÖ, chikungunya salgınının daha fazla yayılmaması için halkı şu önlemleri almaya çağırıyor:

  • Sivrisinek Kovucu Kullanımı: Özellikle sivrisineklerin aktif olduğu saatlerde, vücuda sivrisinek kovucu sürülmesi.

  • Su Birikintileri Oluşumunu Engelleme: Saksı, kova ve diğer su birikintilerinin boşaltılması, sivrisineklerin üreme alanlarının yok edilmesi.

  • Koruyucu Giysiler: Dışarı çıkarken uzun kollu giysiler giyilmesi, sivrisineklerin vücuda temasını engellemeye yardımcı olabilir.

Ayrıca, halkın, özellikle chikungunya’nın etkili olduğu bölgelere seyahat edecekse, enfekte bölgeler hakkında bilgi edinmesi ve gerekli önlemleri alması önemlidir.

Küresel Salgın Tehdidi

Chikungunya virüsü, hızla yayılmaya devam ediyor ve ciddi sağlık tehditleri oluşturuyor. Küresel düzeyde erken önlemler alınmazsa, 2005’teki büyük salgının bir benzeri yaşanabilir. Türkiye de bu tehlikeye karşı dikkatli olmalı ve yerel bulaşma riskini azaltmak için gerekli önlemler alınmalıdır.