Akraba dışı organ nakillerinde “Etik Kurul” izni şart

   2024 Tarihli Haber
  Ekleyen : Yazar
  Yorum Yok

Organ Nakilleri Bilinçlendirme ve Geliştirme Derneği Başkanı Prof.Dr. Yalçın Polat, canlıdan organ nakli uygulanabilmesi amacıyla tespit edilen kurallar olduğunu hatırlatarak, “Akraba dışı nakillerde konunun suistimal edilip edilmediği konusu ile alakalı cerrahlar söz sahibi değildir. Buna devletin resmi bir kurumu bulunan Etik Kurul karar vermektedir. Aksi takdirde illegal bir hal meydana çıkabilir” değerlendirmesinde bulundu.

Sağlık Bakanlığı yönünden çıkarılan “Organ ve Doku Alınması, Saklanması İle İlgili Yönetmelik”e göre, Etik Kurul kararı olmadan 4. derece akraba dışındakilerden organ nakli yapılamıyor. Akraba dışı nakillerde, konunun suistimal edilip edilmediğine dair karar da tekrar devletin resmi bir kurumu bulunan Etik Kurul yönünden veriliyor.

Organ Nakilleri Bilinçlendirme ve Geliştirme Derneği Başkanı Prof. Dr. Yalçın Polat, AA muhabirine yaptığı açıklamada, canlıdan organ nakli uygulanabilmesi amacıyla tespit edilen birtakım kurallar olduğunun altını çizdi. Polat, “Canlı vericiler amacıyla 4. dereceye kadar akrabalık bağı olmalıdır. Bunun ötesinde verici olunabilmesi fakat Etik Kurul kararı ile olmaktadır. Canlı verici, hem de çapraz organ nakilleri. Yani birbiriyle uyumsuz bulunan yakın akrabalar karşılıklı organlarını birbirine verebilmektedir. Buradaki hedef oldukça çok sayıda şahsa organ nakli yapabilmektir” açıklamasında bulundu.

Polat, “Organ naklinin suistimal edilmemesi amacıyla hukuki anlamda çok güzel yönetilmesi gerektiğine” işaret ederek, sözlerini şu şekilde sürdürdü:

“Organ ve doku alınması, saklanması ile alakalı yönetmeliğin 16. maddesi şu şekildedir; Etik Kurul kararı olmadan 4. derece akraba ötesi organ nakli yapılamamaktadır.

Etik Kurul, il sıhhat müdür yardımcısı, il güven müdür yardımcısı, bir avukat, naklin uygulanacağı merkezin dışından kamu hasadetsinden bir doktor, bir psikiyatri uzmanı ve bir sosyal hizmet uzmanından meydana gelen tamamıyla bağımsız bir kurumdur. Kurul, 15 günde bir toplanır ve üçte ikisinin görüşüne göre de nakil kararı verilir.”

Polat, “Organ nakli cerrahları, konunun fakat mesleki ebatı ile ilgilenebilirler ve karar verebilirler. Akraba dışı nakillerde konunun suistimal edilip edilmediği konusu ile alakalı cerrahlar söz sahibi değildir. Buna devletin resmi bir kurumu bulunan Etik Kurul karar vermektedir. Aksi takdirde illegal bir hal meydana çıkabilir. Amerika ve Avrupa’daki nakiller de etik kurul kararına bağlı şeklinde yapılmaktadır” dedi.

– “Türkiye’de organ bağışı yeterli değil

Türkiye’de organ nakli bekleyen hastaların adedinin gün geçtikçe arttığını bildiren Polat, bir bireyin ölümü halunda kadavradan uygulanan nakiller ile bir başkasının bir kez oldukça hayat olanağı yakaladığını hatırlattı.

Organ naklinin kadavradan ya da canlı vericiden alınarak gerçekleştirilebildiğini ifade eden Polat, “Organ nakli uygulanabilmesi amacıyla o organın bundan sonra fonksiyon görmüyor olmaması gerekir; yani son devre organ yetmezliği olmalıdır. Burada bilhassa kalp, karaciğer ve akciğer oldukça çok ön plana çıkmaktadır. Genellikle bu organlara gereksinimi bulunan şahsa nakil yapılmadığı takdirde hayatını kaybetmektedir” dedi.

Türkiye”de yeterli miktarda kadavradan organ bağışı yapılmadığına ilgi çeken Polat, şunları kaydetti:

“Batıya göre rakamların az oluşu, canlı vericili nakilleri ön plana çıkarmıştır. Genellikle Türkiye son 10-15 senede mühim bir adım kaydetmiştir. Devlet desteği ve hasadetlerdeki teknolojik alt yapı yardımıyla senelik organ nakli adedi 4 binlere ulaşmıştır.

Türkiye, canlı vericili karaciğer naklinde dünya birinciliğini elinde bulundurmaktadır. Hayli zorlu bir ameliyat olmakla eş güdümlü güzel bir ekip ve alt yapı yardımıyla Türkiye’de senelik bin 200’e yakın karaciğer nakli yapılmaktadır. Üzücü bulunan kısım, kadavra organ bağışının yetersiz oluşudur. Hem sevindirici hem de üzüntü verici bu ilerleme karşısında kuşkusuz kadavradan nakillerin adedinin çok oldukça çok olması beklenmektedir. Öte yandan canlı vericili karaciğer nakli yardımıyla bin 200 hasta hayata döndürülmüştür. Bunların mühim bir alanı canlı vericiden yapılmaktadır.”

Polat, Türkiye’de 20 sene evvel senede 5-10 adet karaciğer nakli yapıldığını anımsatarak, bu sayının bugünümüzde çok arttığını sözlerine ekledi.